در تاجیکستان چنین تصوری وجود دارد که ازبکستان برای حل مسائل سیاسی با تاجیکستان از فشنگ‌هایی، نظیر قطع انتقال گاز، محدودسازی ترانزیت واگن‌ها و قطع انتقال نیروی برق استفاده می‌کند

شرکت دولتی ازبکستان نفت و گاز ازبکستان، "ازبک‌نفت‌گاز"، ادعای برخی از رسانه‌ها در مورد قطع انتقال گاز طبیعی به تاجیکستان را بی‌پایه خوانده است.

در بیانیه این شرکت آمده است که تاجیکستان و ازبکستان در اوایل سال جاری تنها برای انتقال گاز در سه‌ماهه اول امسال قرارداد امضا کرده بودند و این توافق کاملاً اجرا شده است.

برخی از رسانه‌های داخلی تاجیکستان و خارجی ادعا کرده‌اند که تصمیم ازبکستان به قطع انتقال گاز طبیعی به تاجیکستان از اول آوریل از انگیزه‌های سیاسی عاری نیست.

از جمله، یک منبع وزارت انرژی تاجیکستان به خبرگزاری اوستا گفته است که تصمیم ازبکستان به قطع انتقال گاز به تاجیکستان به مشکل کنترل بر پاسگاه "پلاتین" در شمال تاجیکستان ربط داشته است.

به اعتقاد این منبع، تا سال ۲۰۰۰، این منطقه که از آنجا چهار کانال آبگذر از سیردریا آغاز می‌شود، تحت کنترل دولت ازبکستان بوده است.

ولی سپس، در پی یک عملیات، مرزبانان ازبک از این منطقه بیرون کرده شده‌اند و دولت تاجیکستان پرچم ملی خود را در این پاسگاه برافراخته و ادعا دارد که طبق اسناد رسمی، این منطقه قلمرو تاجیکستان است.

شرکت "ازبک‌نفت‌گاز" چنین ادعاها را "فرمایشی" عنوان کرده و می‌گوید که قطع انتقال گاز به تاجیکستان جز دلایلی اقتصادی ندارد.

ضمناً، منابع شرکت "تاجیک‌ترانس‌گاز" هفته گذشته خبر دادند که از همتایان ازبک خود نامه‌ای دریافت کرده‌اند و در آن گفته شده است که از یکم آوریل انتقال گاز طبیعی به تاجیکستان قطع می‌شود.

همچنین، در این نامه آمده است که ازبکستان از امکان ادامه‌ انتقال گاز به تاجیکستان دیگر برخوردار نبوده است، زیرا باید توافقات خود در مورد انتقال گاز به چین و روسیه را اجرا کند.

در اوایل سال جاری نیز مسئولان "تاجیک‌ترانس‌گاز" اظهار داشته بودند که با مورد استفاده قرار گرفتن لوله گاز از آسیای میانه‌ به چین، صادرات گاز ازبکستان به همسایه شرقی‌اش افزایش یافته و تاجیکستان می‌تواند تنها گاز باقی‌مانده را بخرد.

چنین وضع باعث شد که هیئت رسمی دولت تاجیکستان به رهبری مرادعلی علی‌مردان، معاون نخست‌وزیر کشور، ضمن سفر خود به تاشکند در اوایل سال جاری، تنها برای خریداری ۴۵ میلیون متر مکعب گاز از ازبکستان در سه‌ماهه اول توافق کند.

آن زمان پرزیدنت رحمان توسط آقای علی‌مردان نامه‌ای عنوانی اسلام کریم‌اف، رئیس جمهور ازبکستان، ارسال کرده و خواستار مساعدت به حل مشکل انتقال گاز به تاجیکستان شده بود.

مقامات وزارت خارجه تاجیکسیتان دیرتر این امر را نشانه‌ای از تفاهم میان این دو کشور خواندند که در ده سال اخیر روابط آن‌ها رو به سردی گرایده بود.

هم‌اکنون روشن نیست که آیا پرزیدنت رحمان نامه تازه‌ای به همتای ازبکش ارسال خواهد کرد یا خیر. ولی به اعتقاد صاحب‌نظران، قطع کامل انتقال گاز به تاجیکستان پیامدهای نامطلوبی خواهد داشت.

هرچند در چند سال اخیر، گاز طبیعی به منازل ساکنان کشور عمدتاً انتقال داده نمی‌شود، ولی کارخانه‌های صنعتی و وسایل حمل و نقل به این نوع مواد سوخت شدیداً نیاز دارند.

از جمله، شرکت "تالکو" در تولیدات آلومینیوم از گاز طبیعی به صورت فراوان استفاده می‌کند. تنورهای کارخانه تولید سیمان دوشنبه نیز وابسته به گاز وارداتی ازبکستان هستند.

برخی از وسایل باربری و مسافربری تاجیکستان نیز با تجهیزات گاز طبیعی مجهز شده‌اند و قطع انتقال گاز از ازبکستان به معنی تعویق فعالیت آن‌ها خواهد بود.

از سوی دیگر، یکم آوریل را، که معمولاً روز خنده یا کلاه‌گذاری محسوب می‌شود، امسال ساکنان تاجیکستان چندان منتظر نیستند. زیرا دولت تجایکستان تصمیم گرفته که از این روز قیمت استفاده از نیروی برق را برای ساکنان، بیست درصد افزایش دهد.

دولت روسیه نیز برای صادرات مواد سوخت به تاجیکستان میزان عوارض گمرکی برای هر یک تن بنزین را حدود ۴۵ دلار بالا برده است. یعنی، ارزش یک لیتر بنزین در تاجیکستان از ماه آوریل باز افزایش خواهد یافت.